33 Zwitserse uitvindingen die je zullen verbazen

Zwitserse Chocolade

Bergen, Heidi en ook «chocola» zijn onlosmakelijk verbonden met het Zwitserse imago. Dit, hoewel er in het Alpenland geen cacaobonen groeien. Innovatieve uitvinders maakten in de 19e eeuw de Zwitserse chocolade tot wat ze vandaag de dag is: het personificatie van zoete verfijning.

Door heel Zwitserland stichtten chocoladepioniers hun klinkende bedrijven: Favarger 1826 in Genève, Kohler 1830 in Lausanne (vader van de hazelnootchocolade), Sprüngli 1845 in Zürich, Maestrani 1852 in Luzern/St. Gallen, Munz 1874 in Flawil en Jean Tobler 1899 in Bern, om er maar een paar te noemen.

De volgende vier moeten echter zeker nader worden genoemd:

François-Louis Cailler (1796-1852), de vader van de chocoladereep, opende in 1819 in Vevey de eerste gemecanisest chocoladefabriek met het oudste nog bestaande Zwitserse chocolademerk. Schoonzoon Daniel Peter (1836-1919) volgde hem als uitvinder van melkchocolade door in 1875 cacaopoeder te mengen met gecondenseerde melk. Philippe Suchard (1797-1884) vond in Neuchâtel de “Mélangeur” uit voor het mengen van suiker en cacaopoeder. Tot op de dag van vandaag is dit in elke Zwitserse chocoladeproductie een must.

Theodor Tobler (1876-1941) volgde vader Jean op en lanceerde in 1908 het Zwitserse symbool Toblerone. In 1970 belandde de Matterhorn op de verpakking. De zoete driehoek is een mix van de Italiaanse lekkernij «Torrone» (eiwit, noten, honing, suiker) en nougat-chocola. Als patroon met een sociaal geweten en verklaarde pacifist, die zich ook inzette voor vrouwenstemrecht en moederschapsbescherming, was de uitvinder van de Toblerone zijn tijd ver vooruit.

• 9 Zwitserse chocoladefabrieken die je geweldig gaat vinden

Het Zwitserse zakmes

De gevleugelde uitspraak uit het Frans “een echt Zwitsers zakmes” beschrijft een veelzijdig en betrouwbaar persoon. Dit geldt ook voor ons nationale symbool. In dit cult-tool vind je verschillende dingen die ons land typeren.

In 1884 richtte de Zwitserse messenmaker Karl Elsener in het kanton Schwyz het latere Victorinox op en creëerde hij broodnodige werkplekken. In 1897 vond de innovatieve ondernemer het zakmes uit, zoals jij het kent. Hiermee scoorde hij een wereldhit, die tot op de dag van vandaag staat voor Zwitserse kwaliteit en vindingrijkheid.

Elsener belichaamde die deugden die in zijn “sacoche” zitten. Die waarden die ook zijn succesvolle bedrijf kenmerken. Victorinox wordt gezien als solide, duurzaam en innovatief. Zoals Zwitserland.

Birchermüesli

Dokter Maximilian Oskar Bircher Benner (1867-1939), een nobele naam voor de Zwitserse uitvinder van zo'n ontbijt. Rijk aan vitamines en alles wat je nodig hebt voor een succesvolle start van je dag.

Tijdens een bergwandeling in 1900 serveerde een herderin nietsvermoedend haar muesli-achtige dagelijkse maaltijd. Vol enthousiasme creëerde de voedingsdeskundige zijn eigen recept. Het ging hem om een rijke rauwkostmaaltijd voor therapeutische doeleinden. Het resultaat werd het prototype van gezonde voeding.

Omdat er een passende behandeling ontbrak, schreef de dokter zijn nieuw uitvonden “appel dieetmaaltijd” voor aan een patiënt. Met het spectaculaire therapiesucces vestigde deze kost zich ook in het dagelijks leven. Niet in de laatste plaats vanwege de goede werking tegen de bekende zeeziekte scheurbuik.

Al snel werd het liefdevol genoemd naar zijn uitvinder: «Birchermüesli». Een Zwitserse klassieker.

Doodle

Je wilt met vrienden uit eten gaan en organiseren. Een zenuwslopende onderneming om iedereen bij elkaar te krijgen. Dan heb je hulp nodig en vind je Doodle.

Download simpelweg de Zwitserse afsprakenplanner-app en je organisatorische stress is voorbij.

Dat verdank je de Zwitserse informaticus Myke Näf. In 2003 ontwikkelde hij het programma en richtte samen met Paul Seviç in 2007 de huidige Doodle AG op. Een Zwitserse showcase-start-up was geboren en groeide razendsnel.

Online lees je momenteel: 30 miljoen gebruikers elke maand, 78.000 afspraken per dag en momenteel doodelen 70.000 bedrijven.

Maxon Marsmotoren

Een helikopterlandingen of een dronevlucht zijn geen sensatie meer. Maar als de zonne-energie drone over Mars vliegt en daar nauwelijks een atmosfeer aantreft, dan wordt het bijzonder. Lees en verwonder je.

In 2021 vond de NASA-pioniersvlucht van de “Ingenuity” over de Rode Planeet plaats. Aangedreven werd de 1800 gram zware luxe-drone door 6 duimnagelgrote elektromotoren uit Zwitserland. Deze futuristische kleintjes komen van het Obwaldner bedrijf Maxon.

Dit hightech-huis schreef geschiedenis in 1997 met de Mars-Rover “Sojourner”, ook aangedreven door Maxon-precisiemotoren. Sinds 1961 produceert Maxon de kleinste hoogefficiënte aandrijfmotoren. De mijlpaal kwam in 1970 met een patent voor een gelijkstroommotor zonder ijzerkern.

Een revolutie die naar de sterren leidt.

Schone energie opslaan

Wat te doen als de hernieuwbare energie van zon of wind tijdelijk stopt? Voorbereiden en de schone stroom opslaan. Zonder batterijen of accu's.

Zwitsers brengen een ecologische opslagmethode naar de markt. In een hoge toren tillen kranen tonzware composietblokken omhoog. Dit alles met hernieuwbare energie en een slimme besturingssoftware. Bij behoefte genereer je stroom door de blokken te laten zakken.

Je hebt voortdurend basale stroom zonder verlies. Dit duurzame alternatief maakt gebruik van de principes van pompaccumulatiecentrales. Maar dan op klein formaat, schoon, goedkoper en overal.

Het start-up "Energy Vault" lanceert momenteel deze opslagrevolutie. Onlangs benoemde het Wereld Economisch Forum de Tessiner als "technologiepionier". Een prototype zou na de testen al naar India moeten gaan.

Solar Impulse II (Si2)

Zijn grootvader vloog naar de stratosfeer, zijn vader dook in de diepten van de oceaan en zoon Bertrand circumnavigeerde de wereld in het zonne-vliegtuig. Je kent de avonturiersdynastie Piccard waarschijnlijk.

De Zwitser Bertrand Piccard (1958) wilde de wereld laten kennismaken met milieuvriendelijk vliegen. Dit lukte hem in 2015/16 met zijn wereldomreis in het zonne-vliegtuig Si2. Aangedreven door 17'428 zonnepanelen, brachten vier accu-motoren met 100 km/u het vliegtuig op 8500 meter hoogte. In etappes werd de wereldreis van het vliegende hightech-laboratorium een succes.

Er werd meerdere dagen onafgebroken gevlogen. Ook de Zwitserse ingenieur en gevechtsvliegtuigpiloot André Borschberg (1952) was er aanzienlijk bij betrokken. Schoon vliegen is sinds Si2 geen sciencefiction meer.

Het kan. Piccard heeft het bewezen.

Koffiezetapparaat

Je drukt nog slapend op de knop en versgemalen koffie vullen je mok. Je held heet Arthur Schmed, is ingenieur en komt uit Zürich. Al in de jaren '70 sprak hij over koffiezetapparaten.

In 1985 lanceerde de Zwitserse apparatenmaker "Solis" het koffiezetapparaat. De Solis-pionier Willy Nauer (1941) mocht de eerste wondermachines verkopen. Hij had de ontwikkeling van Schmed in de jaren ervoor gefinancierd.

Het apparaat wordt gemaakt door het bedrijf "Saeco". Ingenieur Schmed en de uitvinder Sergio Zappella werkten eerder samen aan Schmeds idee. In 1981 richtten ze Saeco op en markeerden zo hun begin in een garage in Zürich.

Wereldwijd danken miljoenen koffie liefhebbers deze geweldige Zwitserse uitvinding.

Bobslee baan

De razende Brit Wilson Smith remde op de kantonsweg in St. Moritz zijn zelfgebouwde slee met een tuinrek. De voorloper van het skeleton was uitgevonden. Later ontwikkelde de Zwitser Christian Mathis (1861-1925) de voorouder van de huidige bobslee, die veel sneller is dan skeleton. Daarvoor moest echter een geschikte baan komen.

De slimme hotelier Caspar Badrutt (1848–1904) bouwde daarvoor een ijsgang. In 1904 opende de eerste bobslee baan ter wereld van St. Moritz naar Celerina. Al in 1928 werd deze natuurlijke ijsbaan het decor van een Olympiade.

Het werk van Badrutt is de oudste nog gebruikte bobslee baan ter wereld. Ze draagt de eerbiedwaardige naam: "Olympia Bob Run St. Moritz – Celerina" (OBR). Inmiddels de enige ijssportkanaal in Zwitserland.

Klittenband

Kinder kennen klittenband, want veters strikken is verleden tijd. Van mode tot de NASA, deze geniale sluitingen zijn overal te vinden. Tijdens de Apollo-ruimtemissie van 1969 gebruikten astronauten klittenband als middel tegen de gewichtloosheid.

De Zwitserse ingenieur Georges de Mestral (1907-1990) vond het klittenband uit in de jaren '40. Het idee kwam tijdens een jachttrip. Ontelbare bolletjes met kleine haakjes bleven plakken aan de vacht van zijn hond “Milka”. Het waren de vruchten van de wildgroeiende klit.

Hijpaste dit natuurprincipe toe op zijn uitvinding. Het merk VELCRO werd het gezicht van dit baanbrekende sluitingssysteem. Hij promootte het toen als “rits zonder rits”.

Vandaag de dag plakt het klittenband aan je dagelijks leven als een klit.

Asfalt

Hoe kwam het asfalt op de weg? Een Walliser arts, uitvinder en avonturier legde de basis. Hier lees je het verhaal van Ernest Guglielminetti (1862–1943), alias “Dr. Teer”.

In 1902 sprak prins Albert I van Monaco de Zwitser aan. Het vele stof van de nieuwe grind-autowegen vroeg om een oplossing. Toen herinnerde de arts zich de met teer bepleisterde vloeren van het militaire ziekenhuis uit zijn diensttijd in Sumatra.

Dat zou toch ook met wegen moeten kunnen, dacht hij en teerde in maart 1902 met succes 40 meter grind. Al snel was Monaco stofvrij. Dit geniale idee geldt nog steeds, zij het met bitumen. Guglielminetti patenteerde echter geen van zijn uitvindingen tijdens zijn leven.

Cellofaan

Net als veel uitvindingen gebruiken we plasticfolie zonder er lang over na te denken. De Zwitserse textielingenieur Jacques E. Brandenberger (1872-1954) had echter 12 arbeidsrijke onderzoeksjaren nodig voor cellofaan.

Zijn doorzettingsvermogen betaalde zich uit. In 1908 bracht hij zijn uitvinding op de markt en veroverde hij de wereldmarkt. Alles begon met een nederlaag, want hij mislukte in zijn poging om waterafstotende textiel te ontwikkelen. De stof werd onbruikbaar en de gespoten kunststofcoating kwam er als een dunne folie weer van af.

Deze kunststofhuid bracht Brandenberger de doorslaggevende ingeving. Hij perfectioneerde het toekomstige cellofaan en ontwikkelde de machinale productie ervan. Tegenwoordig is deze doorzichtige keukenhulp nauwelijks meer weg te denken.

Zwitserse design: van Helvetica tot de SIGG-fles

Zwitserse design is zakelijk en esthetisch. Het staat voor duidelijke lijnen en kwaliteit. Dat kun je goed zien aan de talloze Zwitserse designerproducten. Hier vind je twee voorbeelden.

In 1957 ontwierp de grafisch ontwerper en typograaf Max Miedinger (1910-1980) in Basel het tijdloze standaardlettertype Helvetica. De functionele elegantie maakt het tot een icoon van het Zwitserse design. Tegenwoordig behoort het tot de meest verspreide lettertypes van onze tijd.

Maar er zijn nog meer elegant vormgegeven Zwitserse uitvindingen. Wereldberoemden van Cameron Diaz tot Roger Federer en Greta Thunberg zweren bij de eeuwig mooie Sigg-designerfles. Het is momenteel een trendy en ecologisch lifestyle-accessoire. De Original Swiss Bottle heeft het zelfs tot het Museum of Modern Art in New York (MoMA) geschopt.

KABA-wisselsleutel

De precisiemechanicus Fritz Schori (1890–1945) uit Biel revolutioneerde in 1934 de sluittechniek. Voor zijn werkgever in Zürich liet hij een dubbelzijdig te gebruiken sleutel patenteren. Precies gezegd, zijn slot: “veiligheids slot met platte steeksleutel” was de memorabele naam van het nationale patent.

Het tot dan toe gebruikte cilinderslot met Yale-bartsleutel was passé. De nieuwe wisselsleutel kan je op elke manier in het slot steken en biedt meer veiligheid.

De voormalige “werkplaats voor kassa- en kluisdeuren Bauer”, in de volksmond “Kassabauer”, werd KABA of de huidige “Dormakaba Group”. Ze zijn de wereldwijde marktleider op het gebied van toegangsoplossingen. Zo draag je altijd een opmerkelijke Zwitserse uitvinding bij je op je sleutelbos.

Het is een geniale cyclus. Innovatie genereert welvaart en onderwijs, en omgekeerd bevordert welvaart en onderwijs de innovatie. Het is de Zwitserse manier.

Vaak brengt onze vindingrijkheid grote dingen voort. Dingen die onze wereld en jouw leven tot op heden positief veranderen. Het bekijken van deze Zwitserse uitvindingen geeft ons hoop voor de toekomst.