Zwitserland Talen: Alles wat je moet weten en waar ze worden gesproken

Zwitserland is een behoorlijk klein land. En het is onder andere bekend om zijn adembenemende Alpenlandschappen, fijne chocolade en precisiehorloges. Maar wat veel mensen niet weten, is dat het ook een verbazingwekkende taalkundige diversiteit herbergt. In een land dat kleiner is dan veel grootsteden wereldwijd, worden vier officiële talen gesproken.

Ja, je leest het goed: vier.

Maar wat maakt deze taalkundige diversiteit zo bijzonder?

Ten eerste is het indrukwekkend hoe deze talen in zo'n kleine geografische ruimte samenleven. Het is niet ongebruikelijk dat een Zwitserse burger meerdere talen spreekt. Ten tweede is het een bewijs van hoe de Zwitserse politiek en cultuur de taalkundige en culturele diversiteit waardeert en bevordert. In plaats van een eenheidstaal af te dwingen, heeft Zwitserland mechanismen ontwikkeld om de rechten en culturen van alle taalgemeenschappen te beschermen en te behouden.

Zwitserland officiële taal: Welke taal wordt waar in Zwitserland gesproken?

Waar wordt er in Zwitserland Frans gesproken?

Frans wordt gesproken door meer dan 20% van de Zwitserse bevolking. Op de kaart zie je het Franstalige deel van Zwitserland in het rood weergegeven. In dekantons Genève, Jura, Neuchâtel en Vaud is Frans de enige officiële taal. Samen met Duits is Frans de officiële taal in de kantons Bern (meestal Duits), Wallis (meestal Frans) en Fribourg (meestal Frans).

Waar wordt er in Zwitserland Italiaans gesproken?

Italiaans is met 8% minder wijdverspreid dan Duits en Frans. Toch is de taal een vast onderdeel van het Zwitserse taallandschap. Je vindt het deels in de zuidelijke regio's van Graubünden en Wallis. Hoofdzakelijk wordt Italiaans gesproken in het kanton Ticino. Hier is het de enige officiële taal. Op de kaart zie je het Italiaanstalige deel van Zwitserland grijs weergegeven.

Andere talen in Zwitserland

Ongeveer 6% van de mensen in Zwitserland spreekt Engels als hoofdtaal. Je komt met Engels meestal probleemloos door ons land. Het wordt inmiddels gezien als de onofficiële vijfde landstaal. Wanneer Zwitsers uit verschillende taals regio's elkaar ontmoeten, geven ze vaak de voorkeur aan Engels boven een van de officiële landstalen.

Zwitserland is een populair immigratieland. Met een percentage van meer dan 25% buitenlanders staat Zwitserland wereldwijd op de vierde plaats, na Singapore, Australië en Nieuw-Zeeland. Portugees, Albanees, Servokroatisch of Spaans hoor je niet zelden. Met een percentage van meer dan 1% staan ze bovenaan de lange lijst van 40 andere talen in Zwitserland.

Denk je dat Latijn dood is? Niet in Zwitserland. We gebruiken het graag voor neutrale communicatie, om bewust geen van de landstalen te bevoordelen. Vooral als het gaat om nationale projecten of initiatieven: Pro Senectute, Pro Natura, Pro Patria, Confoederatio Helvetia (staat op munten/philatelie), om maar een paar te noemen.

Wordt er in Zwitserland Engels gesproken?

Veel Zwitsers spreken meestal goed Engels. Vooral in de steden kun je je in de meeste gevallen zonder moeite verstaanbaar maken. Engels wordt al vroeg op scholen onderwezen en maakt deel uit van de algemene kennis. Dankzij de taalmix is Zwitserland een heel reisvriendelijk land. Je komt veeltalige mensen tegen die je, ongeacht je taalkennis, graag willen helpen.

Natuurlijk kunnen we dit hier niet generaliseren. Er zijn ook plekken in Zwitserland waar Engels niet vaak gesproken wordt. Vooral in landelijke gebieden kan het zijn dat je op de vraag “Spreek je Engels?” een verlegen hoofdschudden krijgt.

Van nature stuit de meertaligheid in afgelegen gebieden op haar grenzen. Een goede vertaal-app kan dan soms helpen. Je komt echter een zeer authentiek Zwitserland tegen met mensen die sterk geworteld zijn in hun lokale cultuur.

Spreken alle Zwitsers meerdere talen?

Ieder leerling moet minstens één andere officiële taal leren. De meeste Zwitsers beheersen daarom twee landstalen plus Engels. Bovendien leren de schoolkinderen in Duitstalig Zwitserland vanaf de eerste schooldag Hoogduits als schrijftaal. Hierdoor geldt Schriftduits als hun eerste vreemde taal. Hun Zwitserduits blijft echter als dialect altijd hun moedertaal.

De Zwitsers groeien dus op met meertaligheid, ook al beheersen ze niet alle landstalen. Alle producten hebben op hun etiketten minimaal de drie hoofdlandstalen: Duits, Frans en Italiaans. Ook de omroepen op luchthavens en stations, in treinen of andere openbare ruimtes zijn in de drie landstalen plus Engels. Dezelfde reclame is er in de verschillende taalsgebieden respectievelijk in de lokale landstaal. Iedere taalregio heeft zijn eigen radio- en tv-zenders in hun respectievelijke officiële taal. De hoge opleidingsgraad en de meertaligheid van de inwoners maken Zwitserland aantrekkelijk voor internationale bedrijven. Als bezoeker ervaar je zelden taalbarrières en kom je taalvaardige, behulpzame mensen tegen.

Wat is de Röstigraben?

Rösti is een typisch aardappelgerecht uit Zwitserland. De zogenaamde “Röstigraben” staat voor de taalkloof tussen het Duitstalige en het Franstalige deel van ons land. Het is ook de onzichtbare scheidslijn tussen de culturen van de twee grootste taalsgebieden van Zwitserland. Niet zelden komen deze culturele verschillen naar voren bij politieke stemresultaten.

Langs deze lijn ligt een reeks tweetalige steden:

• Sierre/Sitten (bijna 90% Frans)
• Fribourg/Freiburg (ongeveer 80% Frans)
• Bienne/Biel (meer dan 40% Frans)
• Murten/Morat (15% Frans)

Biel is de grootste tweetalige stad en geldt landelijk als de voorbeeldleerling in deze discipline. Maar ook de andere steden staan hier niet in de schaduw. Het 125-jarig bestaan van de Freiburger Gastroverbond bijvoorbeeld vierden beide taalgroepen vanzelfsprekend samen.

Fribourg wordt taalkundig onderverdeeld door een natuurlijke grens. Als je vanuit het Duitstalige Oosten de Saane oversteekt, word je aan de andere kant van de rivier al in het Frans aangesproken. Freiburger autoriteiten handelen in beide officiële talen en je vindt een consequent tweetalig onderwijssysteem aan. Een duidelijk voorbeeld van de taalkundige en culturele samenwerking in deze steden aan de Röstigraben.

Swiss Activities Tip:

Als je met de trein de Röstigraben oversteekt, merk je het meteen. Waar in Bern de omroepen nog eerst in het Duits werden gedaan, wordt het station in Fribourg al in het Frans aangekondigd. Let ook op de taal van de conducteurs. Ook zij wisselen automatisch de taal waarin zij hun klanten aanspreken na de taalkloof.